Planujesz wymianę urządzeń chłodniczych w swoim sklepie? A czy wiesz, że niektóre stosowane w układach chłodniczych substancje (tzw. czynniki chłodnicze) zostaną wycofane z rynku wraz z końcem 2021 roku? Warto przygotować się na te zmiany, by już dzisiaj wybrać sprzęt, który posłuży długo oraz zaoszczędzi Twój czas i pieniądze, bo nie będzie wymagał modernizacji czy wymiany. 

Co to jest czynnik chłodniczy i gdzie się go stosuje? 

Czynnik chłodniczy (inaczej nazywany: chłodziwem, czynnik ziębniczym czy ziębnikiem) to czynnik termodynamiczny, który bierze udział w wymianie ciepła. Ma on zastosowanie w handlu i usługach, bo znajduje się m.in. w urządzeniach chłodniczych, takich jak szafy, lady, witryny. Jeśli zatem masz sklep lub restaurację, z pewnością spotkałeś się już z tym terminem. 

Niestety, czynniki chłodnicze nie są obojętne dla środowiska ani naszego zdrowia, dlatego warto wiedzieć, jakie substancje można stosować w urządzeniach, a jakie zostaną wkrótce wycofane. 

Dlaczego powinno Cię to interesować? 

Ponieważ Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. Unia Europejska wprowadziła ograniczenia w stosowaniu fluorowanych gazów cieplarnianych (czynników chłodniczych) w układach chłodniczych. Wycofane zostały (lub zostaną - zgodnie z harmonogramem) określone czynniki, np. freony, które znacząco wpływają na efekt cieplarniany.

Wszystkie obecnie używane w chłodnictwie komercyjnym czynniki są bezpieczne dla warstwy ozonowej (wskaźnik ODP jest równy 0). Zdecydowaną zaletą czynników naturalnych jest natomiast znacznie mniejszy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego (mierzony wskaźnikiem GWP). Niestety naturalne czynniki chłodnicze mają również swoje wady. 

Idealny czynnik chłodniczy nie istnieje

Czynniki o niskim wskaźniku GWP (ang. global warming potential) są bardziej palne. Dodatkowo im lepszą mają wartość energetyczną, tym wyższa jest ich toksyczność. Niestety, nie znaleziono jeszcze substancji, która spełniałaby wszystkie wymagania stawiane idealnemu chłodziwu, które:

- powinno mieć dobre własności termodynamiczne,

- powinno być bezpieczne dla ludzi i środowiska,

- nie powinno powodować korozji. 

Dla każdego, kto w pracy używa urządzeń chłodniczych i korzysta z dobrodziejstw klimatyzacji, ważne jest natomiast, by zakupić urządzenie, które wpisuje się w wymagania rozporządzenia. Płyną z tego 3 istotne dla Ciebie korzyści:

• unikniesz trudności związanych z próbą zakupu wycofanego czynnika,
• zadbasz o środowisko naturalne, 
• oszczędzisz, ponieważ naturalne czynniki chłodnicze są tańsze w pozyskiwaniu, odzysku czy ponownym wykorzystaniu.

Jak zatem wybrać urządzenie z właściwym czynnikiem chłodniczym dla siebie? 

Z pewnością wiesz, że w komercyjne zastosowania czynników w chłodnictwie i dystrybucji żywności różni się w zależności od rodzaju i budowy konkretnego urządzenia. Instalacje zamknięte hermetycznie są przystosowane do wykorzystywania czynników o niskim GWP. Do prawidłowego działania takiego układu wystarczy niewielka ilość czynnika (do 150 g), dzięki czemu są bezpieczne dla pracowników i klientów. 

Od początku 2020 roku producentom i importerom nie wolno wprowadzać na rynek urządzeń napełnianych czynnikami: R-404A, R-507A, R-23, R-125 i R-143A. Nie można też serwisować urządzeń komercyjnych zawierających fluorowane gazy cieplarniane o napełnieniu powyżej 40 ton ekwiwalentu CO₂. 

Już dziś, kupując urządzenie chłodnicze, weź pod uwagę, że w 2022 roku wycofane zostaną: R-32, R-134A, R-407C, R-410A, R-448A, R-449A, R452A. Nie martw się, jeśli Twoje urządzenia pracują na takich czynnikach. Wykwalifikowany personel będzie mógł je nadal serwisować. 

W jaki czynnik zatem warto inwestować? Najpopularniejsze i najczęściej stosowane chłodziwa, które nie zostaną w najbliższym czasie wycofane to: 

• czynniki naturalne: R-290 (propan), R744 (CO2), R-600A (izobutan) oraz 
• czynniki syntetyczne: R-1234yf czy R-455A.

Zapoznając się z ofertą dystrybutora, zwróć uwagę na to, jaki czynnik chłodniczy znajduje się w urządzeniu. Oszczędzisz sobie w ten sposób dodatkowych kosztów. Z pewnością zauważysz, że część oferowanych urządzeń, ma możliwość pracy z różnymi czynnikami. Którą opcję wybrać? Tutaj pomoże wskaźnik GWP, który powinien być jak najniższy. 

Warto pamiętać, że eksploatacja urządzenia chłodniczego wiąże się z regularnym czyszczeniem jego części i serwisowaniem układu. Do urządzeń z wycofanymi chłodziwami podchodzi się jeszcze bardziej rygorystycznie. Zgodnie z rozporządzeniem, wszyscy serwisanci i instalatorzy, którzy pracują z fluorowanymi gazami cieplarnianymi, muszą posiadać odpowiednie uprawnienia (Certyfikat F-gazowy UDT). 

Co dalej?

Z pewnością wiesz, że rozporządzenie i stopniowe wycofywanie szkodliwych substancji ma przede wszystkim celu ochronę środowiska naturalnego. W styczniu 2019 roku weszła w życie Poprawka z Kigali, która ma na celu zmniejszenie produkcji i zużycia tych szkodliwych dla klimatu substancji o 85% do 2045 r. 

Szczegółowe charakterystyki poszczególnych czynników i harmonogram ich wycofywania, znajdziesz na plakacie przygotowanym przez Fundację Ochrony Klimatu PROZON.